1493
RAFFAELLO REGIO, Metamorphoseon Pub. Ovidii Nasonis libri XV, Rusconi, Venezia 1493, (ed. consultata 1521), V, 60
Prima Ceres unco glebam dimovit aratro.
Prima dedit fruges: alimentaque mitia terris.
Prima dedit leges. Cereris funt omnia munus.
Iilia canenda mihi est. Utinam modo dicere posse
Carmina digna Dea. Certe e Dea carmine digna,
Vasta giganteis iniecta est insula membris
Trinacris: et magnis subiectum molibus urget
Aethereas ausum sperare Typhoea fedes.
Nititur ille quidem: tentaque refurgere saepe:
Dextra fed ausonio manus est subiecta peloro:
Laeua pachyne tibi: Lilybeo crura premuntur:
Degravat Aetna caput: sub qua resupin harenas
Eiectat: flammamo fero vomit ore Typhoeus.
Saepe remoliri luctatur pondera terrae:
Oppidaque, e magnos devolvere corpore motes.
Inde tremit tellus: et rex pavet ipse filentum:
Ne pateat: lateque solum retegatur hiatu:
Immissulque dies trepidantes terreat umbras.
Hanc metuens cladem tenebrosa fede tyrannus
Exierat: curruque atrorum vectus equorum
Ambibat Siculae cautus fundamina terrae.
Postque exploratum fatis est loca nulla labare,
Depositoque metu videt hunc Erycina vagantem
Monte suo refidens: natumque amplexa volucrem
Arma, manusque meae, mea nate potentia dixit:
Illa, quibus superas omnes: cape tela: Cupido:
Inque Dei pectus celeres molire sagittas:
Cui triplicis cessit fortuna novissima regni.
Tu superos, ipsumque lovem, tu numina ponti
Victa domas: ipsumque, regit qui numina terrae.
Tartara quid cessant: cur non matrisque, tuumque
Imperium profers agitur pars tertia mundi.
Et tamen in caelo quoquiam patientia nostra.
Spernimur: ac mecum vires minuuntur amoris.
Pallada non ne vide, iaculatricemque Dianam
Abscessisse mihi? Cereris quoque filia virgo,
Si patiemur erit. Nam spes affectat easdem.
At tu pro socio, si qua est ea gratia regno:
Iunge Deam patruo dixit Venus, ille pharetram
Solvit: et arbitrio matris de mille sagittis
Unam seposuit, sed qua nec acutior ulla,
Nec minus incerta, nec quae magis audiat arcu,
Oppositoque genu curvavit flexile cornu:
Inque cor hamata percussit harundine Ditem,
Haud procul Aetnaeis lacus est a moenibus altus
Nomine Pergusa. Non illo plura Cauter
Carmina cygnorum labentibus audit in undis.
Silva coronat aquas cingens latus omnde: suisque
Frondibus ut velo phoebeos summovet ignes.
Frigora dant rami: varios humus huida flores.
Perpetuum ver est: quo dum Proserpina luco
Ludit: et aut violas, aut candida lilia carpit:
Dumque puellari studio, calathosque, finumque
Implet: et aequales certat superare legendo.
Pene simul visa est: dilectaque, raptaque Diti.
Usque adeo epperatus amor. Dea territa moesto,
Et matrem, et comites: sed matrem saepius ore
Clamat: et ut summa vestem laniarat ab ora,
Collecti flores tunicis cecidere remissis:
Tantaque simplicitas puerilibus affuit annis:
Haec quoque virgineum movit iactura dolorem.
Raptor agit currus: et nomine quenque vocando
Exhortatur equos: quorum per colla, iubasque
Excutit obscura tinctas ferrugine habenas.
Perque lacus altos, et olentia sulfure fertur
Stagna palicorum rupta feruentia terra,
Et qua Bacchiadae bimari gens orta Corintho
Inter inaequales posuerunt moenia portus.
Est medium Cyanes, et pisaeae Arethusae,
Quod coit angustis inclusum cornibus aequor:
Hic fuit: a cuius stagnum quoque nomine dictus est:
Inter Sicelidas Cyane celeberima nymphas,
Gurgite quae medio summa tenus extitit aluo:
Agnovitque Deam, nec longius ibitisinquit.
Non potes invitae Cereris gener esse, roganda,
Non rapienda fuit, quod si componere magnis
Parva mihi fas est: et me dilexit Anapus:
Exorata tamen , nec, ut haec exterrita, nupsi.
Dixit: et in partes diversas brachia tendens
Obstitit: haud ultra tenuit Saturnius iram
Terribilesque hortatus equos in gurgitis ima
Contortum valido sceptrum regale lacerto
Condidit. Icta viam tellus in tartara fecit:
Et pronos currus medio cratere recepit.
At Cyane, raptamque Deam, contemptaque fontis
Iura sui moerens inconsolabile vulnus
Mete gerit tacita: lachrymisque absumitur omnis.
Et quarum fuerat magnum modo numen: illas
Extenuatur aquas, molliri membra videres:
Ossa pati flexus: ungues posuisse rigorem:
Primaque de tota tenuissima quaeque liquescunt:
Caerulei crines, digitique, et crura, pedesque.
Nam brevis in gelidas membris exibil undas
Transitus est. Post haec humeri, terguque, latusque,
Pectoraque in tenues abeunt evanida rivos.
Denique pro vivo vitiatas sanguine venas
Lympha subit: restarque nihil: quod prendere possis.
